Diplomat robotlar dışişlerinde

Diplomasi, çoğu kez satranç oyununa benzetilir. Yapay zeka, son yıllarda satranç, go ve hatta poker gibi oyunların en iyi oyuncularını alt etmeyi başardı. Daha önceden oynanan binlerce oyunu insan beyninin yapamayacağı düzeyde analiz eden ya da yeni stratejiler geliştirmek için kendine karşı oyun oynayan yapay zekalar, strateji konusunda büyük olanaklar sunuyor. Çin hükümeti, bu imkanlardan dış politika alanında yararlanmak için kolları sıvadı. South China Morning Post'ta yer alan habere göre Çin'de bir dizi 'diplomat yapay zeka' sistemi geliştirilmeye başlandı. Bu prototiplerden birinin, halihazırda Çin Dışişleri Bakanlığı tarafından kullanılmaya başladığı belirtildi. Bakanlıktan siteye yapılan açıklamada "Yapay zeka ve büyük verinin de dahil olduğu son teknolojiler, insanların çalışma ve yaşam biçimlerinde derinden değişimlere neden oluyor. Bu teknolojilerin birçok endüstride ve sektörde kullanımı her geçen dün artıyor" denilerek, yapay zekanın dış politikada da kullanılacağı doğrulandı.

Peki 'robot diplomat' nasıl çalışıyor? İlk aşamada sistemin büyük veri akışıyla beslenmesi gerekiyor. Bu veriler, diplomatların katıldığı kokteyllerde yapılan dedikodulardan uydu görüntüleri gibi teknik istihbarata, devletin elinde bulunan işe yarayabilecek bütün bilgileri içeriyor. Diplomatlar, karmaşık bir konuyla ilgili isabetli bir karar vermek istediklerinde, sisteme başvuruyor. Kendisine sunulan verileri analiz eden sistem, en iyi muhtemel karar seçeneklerini diplomatlara sunuyor. Yapay zeka sistemi, insanların çok uzun sürelerde inceleyip analiz edebileceği verileri, göz açıp kapayıncaya kadar işleyebiliyor.

Konuyu South China Morning Post'a değerlendiren Şanghay Uluslararası Çalışmalar Enstitüsü yapay zeka uzmanı Dr. Feng Şuai, söz konusu teknolojinin henüz erken aşamalarda olmasına rağmen büyük dikkat çektiğini ve birkaç araştırma ekibinin bu sistemleri geliştirmek için çalıştığını belirtti. "İnsanlar, analiz yaparken hormonların ya da glukozun etkisinden asla kurtulamaz. Yapay zeka sistemleri ise verileri insanların asla ulaşamayacağı düzeyde okuyabiliyor ve analiz edebiliyor" diye konuştu. Yapay zekanın, ahlaki faktörlerle stratejik hedefler arasındaki çelişkiyi hesaba katmadığına dikkat çeken Şuai, politikaların belirlenmesinde son kararın ise insanlarda olduğuna vurgu yaptı. Çinli uzman, yapay zeka kullanımının, ülkelerin stratejik kabiliyetleri arasında büyük bir fark yaratacağına da işaret ederek "Stratejik oyunun bir tarafı yapay zeka teknolojisine sahipse ve diğer tarafı değilse, bu oyun neredeyse tek taraflı, şeffaf bir karşılaşma olacaktır. Stratejik oyun yapısı tamamen dengesiz hale gelecektir" diye konuştu. Çin ordusunun kullandığı yapay zeka sisteminin yaratıcılarından Liu Yu ise yapay zekanın insanlara göre birkaç adım sonrasını görebileceğini belirtti ve insanların yapay zekaya karşı stratejik bir oyunu kazanamayacağını söyledi.

Pekin'in 'her alanda yapay zeka' atılımı

Diğer büyük devletler gibi yapay zeka teknolojilerinde dünya lideri olmayı hedefleyen Çin yönetimi, bu teknolojileri toplumu ve siyaseti biçimlendirmek için en yoğun biçimde kullanan devlet konumunda. Çin'de geçen aylarda pilot olarak uygulanmaya başlanan ve yakın zamanda ülke geneline yayılması planlanan sosyal kredi sisteminde, vatandaşlara çeşitli kriterlere göre puan veriliyor, düşük puanlı vatandaşlara ceza uygulanması ya da bu kişilerin bazı hizmetlerden faydalanamaması söz konusu oluyor. Sistemin 2020 yılına kadar bir milyar 400 milyon Çinliyi kapsaması bekleniyor. Yolda dikkatsiz yürümekten Çin malı ürün kullanmaya, çok fazla bilgisayar oyunu satın almaktan düzenli vergi ödemeye insan hayatının her alanındaki davranış ve eylemler, Çinlilerin sahip olduğu sosyal kredi puanınını etkiyeyecek. Bu kadar çok insanın hayatlarının bütün ayrıntılarıyla takip edilmesi ise yapay zeka sayesinde mümkün olacak. Caddelerde ve sokaklarda bulunan gözetleme kameraları, bir yapay zeka sistemine entegre edilmiş durumda. Bu sistemler, sokakta yürüyen suçluları tespit edebiliyor. Ya da 'tehlikeli' siyasi görüşlere sahip olduğu yine yapay zeka yardımı ile belirlenen kişiler, 'eğitim' kamplarına alınabiliyor.